| | | Ανδρέας Εμπειρίκος |  |
| | | Συγγραφέας | Μήνυμα |
|---|
Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
|  Θέμα: Ανδρέας Εμπειρίκος 31.01.10 13:33 | |
|
Έχει επεξεργασθεί από τον/την Admin στις 26.11.10 22:05, 1 φορά | |
| | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | Θέμα: Απ: Ανδρέας Εμπειρίκος 31.01.10 13:34 | |
|  Ο Μέγας Ανατολικός - Τόμος A' Πράγματι, ο καιρός ήτο θαυμάσιος. Ένας καιρός ηδονικός και, όπως λέγουν, θείος. Ο ήλιος έλαμπε καταυγάζων και θερμαίνων τα πάντα – τον ουρανόν, την θάλασσαν, το υπερωκεάνειον, τους επιβάτας. Όλοι σχεδόν ήσαν χαρούμενοι. Ελάχιστοι μόνον εκ των ταξιδιωτών έμεναν αμέτοχοι της γενικής αγαλλιάσεως. Μεταξύ αυτών, συγκατελέγετο και ο τρίτος εκ των Ελλήνων επιβατών, ένας άνδρας τεσσαράκοντα περίπου ετών, ο Ανδρέας Σπερχής. Ο άνδρας αυτός ίστατο την ώραν εκείνην επί της γεφύρας, και με την κόμην του ανάστατον από τον άνεμον, παρετήρει, μελαγχολικός και σύννους, τον μακρινόν ορίζοντα. Γόνος γνωστής Ελληνικής εν Βλαχία εγκατεστημένης, άλλοτε, οικογενείας πλοιοκτητών και μεγαλεμπόρων, ο Ανδρέας Σπερχής είχε γνωρίσει τον πλοίαρχον Άντερσον εν Λονδίνω, όπου αργότερον εγκατεστάθη η οικογένειά του, και, όπου, επί πολλά έτη, έζησε, σπουδάζων και εργαζόμενος, εις τα εκεί γραφεία του πατρός του, και χάρις εις αυτήν την γνωριμίαν, ευθύς ως την εζήτησε, έλαβε παρά του πλοιάρχου την άδεια να ανέρχεται, οσάκις το επιθυμούσε, εις την γέφυραν του γιγαντιαίου πλοίου.
Αλλά, ενώ εις πάσαν άλλην εποχήν, ο Ανδρέας Σπερχής θα ησχολείτο με τας απολαύσεις της ζωής και ιδίως με τας ηδονάς του έρωτος, επιδιώκων να έλθη και ερχόμενος εις αμέσους επαφάς με πολλάς ωραίας νεάνιδας και κυρίας, ο Έλλην αυτός απέφευγε τώρα συστηματικώς τον κόσμον και, παραδόξως, δεν εκοίταζε καμμίαν γυναίκα. Ωρισμέναι σκέψεις έμμονοι και πεπυρακτωμέναι του εφλόγιζαν τον νουν, και ένα όνομα γλυκύτερον παντός άλλου συνετάρασσε την σφαδάζουσαν συναισθηματικότητά του. Το όνομα τούτο ήτο – Βεατρίκη. Αι σκέψεις – παν ό,τι είχε σχέσιν με την φέρουσαν το όνομα αυτό κόρην, και ιδίως, η απόκρουσις εκ μέρους της του έρωτος που της είχε προσφέρει.
Ο Ανδρέας Σπερχής είχε αγαπήσει εμμανώς την Βεατρίκην εις τας Αθήνας, όπου είχε διαμείνει πλέον των τριών μηνών, κατά την επιστροφήν του εκ μακρυνού ταξιδίου εις την Τουρκίαν, τον Καύκασον και την Ρωσσίαν, πριν επανέλθη εις το Λονδίνον, όπου, από εικοσαετίας ήδη ήτο εγκατεστημένος. Η νεάνις, όμως, ηγάπα άλλον άνδρα, και κληθείσα, εν τέλει, κατόπιν μακράς προσπαθείας του εκ Βλαχίας Έλληνος θαυμαστού της να την κατακτήση, να εκλέξη οριστικώς, μεταξύ αυτού και του άλλου, επροτίμησε να μείνη πιστή εις τον πρώτον της έρωτα. Ο Σπερχής, τρωθείς βαθύτατα εις την καρδίαν, απεφάσισε να εγκαταλείψη την Ελλάδα ενωρίτερα απ’ ό,τι υπελόγιζε αρχικώς, και να ζητήση, εις μακρυνά ταξίδια, μίαν λήθην που εφαίνετο προβληματική, διότι το πάθος του διά την ωραίαν και σεμνήν Αθηναίαν ήτο μέγα και η θλίψις, που προεκάλεσε εις αυτόν ο χωρισμός, αβυσσαλέα.
Και ενώ, άλλοτε, η ισχυρά του ιδιοσυγκρασία και η εντόνως αισθησιακή του φύσις, εγέμιζαν την ψυχήν του Ανδρέου με εξαισίας ηδονάς και με ακαταπόνητον δραστηριότητα, τώρα, μετά την ατυχή έκβασιν του προσφάτου ερωτός του, ο Έλλην αυτός δεν ημπορούσε να αντιδράση λυσιτελώς, και παρέμενε δέσμιος της στυγνής μελαγχολίας που τον κατέτρυχε και αιχμάλωτος, όχι μόνον των θλιβερών του σκέψεων, αλλά και των αγχωδών φαντασιώσεών του , αίτινες έφεραν άπασαι την σφραγίδα της και εν τη θλίψη ακόμη ισχυράς του φαντασίας, ην συνεχώς έτρεφε και υπεδαύλιζε, τόσον εν τη λύπη, όσον και εν τη ψυχική ευφορία, η πλουσιωτάτη συναισθηματικότης του.
Oύτω, και κατά την παρούσαν στιγμήν, συλλογιζόμενος διά πολλοστήν φοράν τα γεγονότα της εν Αθήναις διαμονής του, εν τοιούτον όραμα της φαντασίας εξετόπισε τας ιστορικώς συγκεκριμένας σκέψεις του, και ο Ανδρέας Σπερχής έβλεπε, τώρα, εν τω ερωτικώ του σπαραγμώ, τον εαυτόν του ως Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, καθημαγμένον και γεγηρακότα, καθήμενον επί δρυός πεσούσης, με την περικεφαλαίαν του, δίπλα του, επί της γης, να οδύρεται και να θρηνή, ουχί μακράν από την με φλόγας ζωσμένην ηρωικήν Τροπολιτσάν, ενώ η Βεατρίκη εκθύμως υπανδρεύετο τον Ιμπραήμ, και οι πέριξ ιστάμενοι αγωνισταί, περίλυποι, σιωπούσαν.
Αίφνης τα χείλη του Σπερχή εσάλευσαν και ενώ, ακουμβών εις την κουπαστήν, εξύφαινε ακόμη την φαντασίωσίν του, ο Έλλην αυτός, καίτοι κατήγετο εξ Άνδρου των Κυκλάδων, και είδε το φως εν Βλαχία και ουχί εν Πελοποννήσω, ταυτιζόμενος, προς στιγμήν, με τον βαρέως δεινοπαθείσαντα Μωρέαν, εψιθύρισε με τραγικόν καϋμόν:
«Μωρηά! Μωρηά κατακαϋμένε!»
Μόλις ωλοκληρώθη εις τον νουν του αυτή η εικών, και εγεύθη ο Σπερχής την οξυτάτην πικρίαν με την οποία τον εγέμισε το όραμά του, καθώς και η φράσις που είχε εκστομίσει, νέα εικών, εξ ίσου εναργής και αγχοβαρής, κατέλαβε την θέσιν της προηγουμένης. Και ιδού που ο Έλλην έβλεπε τώρα τον εαυτόν του ως Αθανάσιον Διάκον, θνήσκοντα εν μέσω φρικτών αλγηδόνων εις χείρας των Τουρκαλβανών, ουχί κατά διαταγήν του Αλή, αλλά κατά διαταγήν της Βεατρίκης, ήτις, βασιλεύουσα ως μπας-χανούμ εις το σεράϊ των Ιωαννίνων, και περιστοιχιζομένη εις τον εξώστην από Έλληνας και Τούρκους εραστάς και ευνοουμένους, παρετήρει τερπομένη το οικτρόν του τέλος.
Και ενώ η λίμνη εφρικία από τας κραυγάς των απεριγράπτων αλγηδόνων του, και τα πέριξ όρη και αι φάραγγες αντιλαλούσαν τας τρομεράς του οιμωγάς, η Βεατρίκη, μειδιώσα, εφαίνετο να ηδονίζεται ολονέν περισσότερον, και οι χυδαίοι ευνοούμενοι εκάγχαζαν πιο δυνατά, μυκτηρίζοντες και υβρίζοντες τον εν βασάνοις θνήσκοντα μάρτυρα της αγάπης.
Ο Ανδρέας Σπερχής επέρασε εμπρός από τα μάτια του την χείρα του, ωσάν να ήθελε να εκδιώξη το αποτρόπαιον τούτο όραμα. Και ενώ, μετά μικράν ανάπαυλαν, ητένιζε πάλιν τον ορίζοντα, μία άλλη φαντασίωσις εγεννήθη εις τον νουν του. Εις την φαντασίωσιν ταύτην, ωσάν να ήθελε να εκδικηθή την νεάνιδα των Αθηνών, ο Σπερχής έβλεπε τώρα τον εαυτόν του ως Τούρκον γενίτσαρον, να φονεύη διά φασγάνου τον εκλεκτόν της Βεατρίκης και, ακολούθως, να μαστιγώνη την ωραίαν κόρην, την οποίαν έβλεπε γονυπετή, επί παχέος τάπητος, με την κεφαλήν της εγγίζουσαν το δάπεδον, με το φόρεμά της υψωμένον μέχρι της οσφύος, με τον κώλον της γυμνόν και τουρλωμένον, ενώ οι ακάλυπτοι γλουτοί της καθίσταντο ρόδινοι και εν τέλει πορφυροί, υπό τα δηκτικά και συρίζοντα πλήγματα του καμτσικίου του, έως που από την ερυθράν πλέον σφαιρικήν επιφάνειαν των φλεγομένων οπισθίων της, ήρχισε να αναβλύζη το αίμα. Ο Ανδρέας Σπερχής ερρίγησε. Τώρα έβλεπε τον εαυτόν του να ανατρέπη την Αθηναίαν κόρην επί του τάπητος, και ενώ εκείνη εκραύγαζε, ζητούσα βοήθειαν ματαίως, έβλεπε τον εαυτόν του ο Σπερχής να ανέρχεται επ’ αυτής και με πριαπικήν φρενίτιδα θηριώδη να την βιάζη.
Επί τινα δευτερόλεπτα η εικών αυτή ανεκούφισε την τρωθείσαν φιλαυτίαν του Έλληνος, αλλά, εντός ολίγου, το γεγονός ότι εστάθη δυνατόν να δοκιμάση τοιαύτα συναισθήματα, και η διαπίστωσις ότι, έστω και εν τη φαντασία του, είχε τηρήσει τόσον ανοικτίρμονα και αγρίαν στάσιν, έναντι του πλάσματος που ελάτρευε, τον έρριψε εις βάραθρον απογνώσεως μεγαλυτέρας. Μετανοών δε και σχεδόν δακρύων, έσφυξε σπασμωδικώς την κουπαστήν της γεφύρας και εψιθύρισε:
«Βεατρίκη!…Βεατρίκη!…Συγχώρησέ με.»
Καίτοι ο Ανδρέας Σπερχής ήτο υιός πλουσιωτάτου εφοπλιστού και μεγαλεμπόρου, εν τούτοις, ουδέποτε ενδιεφέρθη ουσιαστικώς διά τας εργασίας του πατρός του, μολονότι αγαπούσε πολύ τον άνδρα αυτόν και τον εθαύμαζε. Εν τέλει –προ έξη περίπου ετών – παρητήθη από τας επιχειρήσεις της οικογενείας του, και έκτοτε ησχολείτο με την λογοτεχνίαν και ιδίως με την ποίησιν, γράφων ο ίδιος κατά τρόπον πρωτότυπον και εντελώς προσωπικόν.
Τα πράγματα που ο Ανδρέας ηγάπα υπεράνω όλων των άλλων, ήσαν κατά σειράν, αι ηδοναί του έρωτος, η ποίησις και τα μεγάλα ταξίδια – όμως, όχι εκείνα που επιτρέπουν, απλώς, την μουσειακήν, τρόπον τινά, διαπίστωσιν και ταξινόμησιν του λεγομένου «εντοπίου χρώματος», αλλά τα επιτρέποντα την προέκτασιν, την προβολήν και την συμμετοχήν εκάστου «Ενός», εκάστου «Εγώ», εκάστου Ατόμου, διά της βιουμένης προσωπικής κατανοήσεως της ολοκληρωτικής ουσίας και της οικουμενικής εννοίας, εις την καθολικότητα και τον πλήρη ρυθμόν του Κόσμου.
Ούτω, με πρώτον μέλημα τον έρωτα και με σύντροφον την ποίησιν – ήτις, εις την βαθυτέραν της υπόστασιν, δεν διαφέρει πολύ από τον ίμερον – ο Ανδρέας Σπερχής, είχε πραγματοποιήσει πολλά ταξίδια εις την Δύσιν και την Ανατολήν, εξ ων, το ανωτέρω ρηθέν, υπήρξε το μεγαλύτερον. Μετά την ατυχή έκβασιν της ερωτικής του περιπετείας εις τας Αθήνας, επιστρέψας εις το Λονδίνον, απεφάσισε να επιβιβασθή επί του «Μεγάλου Ανατολικού», και άμα τη αφίξει του εις τον Νέον Κόσμον, να διασχίση απ’ άκρου εις άκρον τας Ηνωμένας Πολιτείας, τας οποίας δεν είχε ακόμη επισκεφθεί, και, θέτων άλλην μίαν φοράν εις ενέργειαν την περί ταξιδίων θεωρίαν του, να προσπαθήση να λησμονήση την νεάνιδα που έκαμνε την καρδίαν του να αιμάσση.
Ο Έλλην ποιητής, εξερχόμενος από την τελευταίαν φαντασίωσίν του, ησθάνθη προς στιγμήν, αλλά μόνον προς στιγμήν, μίαν παρόρμησιν να μεταβή πάραυτα εις τον θάλαμόν του, διά να δοκιμάση να συνεχίση εκεί ένα ποιητικόν γραπτόν εις πρόζαν, εν κείμενον εντόνως ερωτικόν, αλλ’ άσχετον με την Βεατρίκην, το οποίον είχε αρχίσει εις τας Αθήνας, προτού γνωρίση την ωραίαν κόρην, και του οποίου την τελείωσιν είχε διακόψει η αποτυχούσα περιπέτειά του. Υπακούων εις την στιγμιαίαν εσωτερικήν αυτήν παρώθησιν, ο Σπερχής κατηυθύνθη προς την κλίμακα της γέφυρας διά να κατέλθη. Όμως, πριν θέση τον πόδα του εις την πρώτην βαθμίδα, ενθυμηθείς πόσον μάταιαι υπήρξαν πολλαί παρόμοιαι πρόσφατοι απόπειραί του, εγκατέλειψε την κλίμακα και επανερχόμενος εις την γέφυραν, εξηκολούθησε εκεί τας μελαγχολικάς και αλγολαγνικάς του σκέψεις. Οκτάνα  Ouz0 < thegreekz
Έχει επεξεργασθεί από τον/την Admin στις 26.11.10 22:03, 3 φορές συνολικά | |
| | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | Θέμα: Απ: Ανδρέας Εμπειρίκος 13.02.10 10:37 | |
| Ανδρέας Εμπειρίκος : Ο φωτογράφος
«Από τον Ιούλιο του 1954, στην Πάρο κει που προχωρούσαμε το καταμεσήμερο μες στα στενά, είδαμε να μας έρχεται απ' αντίκρυ μ' ελάχιστο ρούχο μια ξανθή παιδούλα, θα 'λεγες μόλις βγαλμένη από τον Ομηρο, μια σωστή "Ιρις Αγγελέουσα", που τσακίστηκες να την φωτογραφήσεις αλλά σου ξέφυγε. "Είναι σαν την έμπνευση" μου είπες. "Δεν την προλαβαίνεις δυστυχώς πάντοτε"».
Τα παραπάνω είναι λόγια του Οδυσσέα Ελύτη και απευθύνονται στον Ανδρέα Εμπειρίκο. Εκτός από τεκμήριο του θαυμασμού που έτρεφε ο νομπελίστας ποιητής μας προς τον ψυχαναλυτή, ποιητή και πεζογράφο αλλά και της βαθιάς φιλίας που τους συνέδεε, είναι και μιας πρώτης τάξεως μαρτυρία για μια παραγνωρισμένη συνήθεια του Εμπειρίκου: τη συνήθεια να καταγράφει στη φωτογραφική εμουλσιόν διάφορες εικόνες που βρίσκονταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του συνήθεια που τουλάχιστον μία φορά, κατά το ταξίδι του το 1962 στην τότε Σοβιετική Ενωση (από όπου προέκυψε το ποίημα «Ες-Ες-Ες-Ερ Ρωσσία», Αγρα, 1995), κινδύνεψε να την πληρώσει ακριβά, αφού συνελήφθη στην Οδησσό ως ύποπτος, την ώρα που φωτογράφιζε τις σκάλες της πόλης που απαθανατίστηκαν στο «Θωρηκτό Ποτέμκιν» του Σεργκέι Αϊζενστάιν.
«Είναι γνωστό ότι ο Ανδρέας Εμπειρίκος φωτογράφιζε συστηματικά και αυτοφωτογραφιζόταν» σημειώνει ο Δημήτρης Καλοκύρης. «Τις φωτογραφίες έργο των χειρών του τις έφερνε σε πέρας με τη δεξιοτεχνία και την επιμονή μανιακού» γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης. Και ένας άλλος φίλος του, ο Δ. Ι. Πολέμης, επισημαίνει: «Ο Εμπειρίκος, μανιώδης φωτογράφος, έχει απαθανατίσει τις αποβιβάσεις (ταξιδιωτών στα πλοία της γραμμής προς Ανδρο) σε μερικές καλλιτεχνικότατες φωτογραφίες». Μάλιστα το διάστημα 22 Ιανουαρίου - 12 Φεβρουαρίου 1955 παρουσίασε 210 ασπρόμαυρες φωτογραφίες του στην Αίθουσα Τέχνης Ιλισός, στην οδό Αμερικής, στην Αθήνα. Οπως σημειώνει πάντα ο Δ. Καλοκύρης, «στον οκτασέλιδο Κατάλογο της έκθεσης όλες οι φωτογραφίες έχουν αύξοντα αριθμό, τίτλο, τόπο λήψης και τιμή πωλήσεως που κυμαίνεται από 70 ως 100 δρχ. Ορισμένες έχουν την ένδειξη "Δεν πωλείται". Δεν είναι γνωστό ποιες ακριβώς ήταν αυτές οι φωτογραφίες που εξέθεσε ούτε γνωρίζουμε αν και πόσες από αυτές πουλήθηκαν. Από τις 210 φωτογραφίες που περιλαμβάνει ο Κατάλογος, οι 115 έχουν τραβηχτεί στην Ελλάδα (Αθήνα, νησιά), ενώ οι υπόλοιπες στο εξωτερικό. Θεματικά κυριαρχούν τα τοπία και τα πορτρέτα αλλά δεν λείπουν και οι σκηνές της καθημερινής ζωής...».
Υπάρχουν ωστόσο και άλλες θεματικές ενότητες που φωτογράφισε ο Εμπειρίκος. Ανάμεσά τους και η ενότητα με παιδίσκες ορισμένες από τις φωτογραφίες της ενότητας αυτής παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα». Είναι προφανές ότι οι φωτογραφίες επικυρώνουν τον παιγνιώδη τρόπο του Εμπειρίκου να προσεγγίζει την παιδικότητα άλλωστε τα κείμενά του βρίθουν αναφορών σε παιδίσκες. Από τη δεκαπενταέτιδα «κόρην πελιδνοτάτη» του κειμένου του «Αργώ ή Πλους αεροστάτου» ως τη χαρίεσσα ενδεκαέτιδα, την «με καστανά μαλλιά και με δέρμα λευκόν, λευκότατον, σαν γάλα» «γλυκεία» Εθελ και την Καναδή «απαλή ως μαγνόλια καί ως ηλιοτρόπιον» Φλώσσυ του «Μεγάλου Ανατολικού», η αναφορά του στην ερωτική αθωότητα της παιδικής ηλικίας είναι από τις εμμονότερες των ιδεών του.
Και η ηθική διάσταση της συγκεκριμένης εμμονής; θα ρωτήσει κανείς. Αντί άλλης απαντήσεως, θα προσφύγουμε στον βαθύ μελετητή του λογοτεχνικού έργου του Εμπειρίκου Γιώργη Γιατρομανωλάκη, ο οποίος στο επίμετρό του στην έκδοση του «Μεγάλου Ανατολικού» σημειώνει: «"Ηθική", με την τρέχουσα σημασία της λέξεως, η λογοτεχνία (και κάθε μορφή τέχνης) δεν διαθέτει ούτε και υποχρεούται να διαθέτει». Για να παραπέμψει στον Ελύτη, ο οποίος προσθέτει: «Η αντίδραση έχει τον τρόπο της· επιβάλλεται. Αν χρειαστεί, να είσαι βέβαιος, θα φορέσει και την προσωπίδα του επαναστάτη. Αν καταλάβει πως η πέτρα του σκανδάλου δεν είναι τόσον η κοινωνική αδικία όσο η ηθική θα της αλλάξει όνομα πιθανόν όμως θα την κρατήσει· επειδή αυτήν την χρειάζεται. Θα πρόκειται πάλι και πάλι και ξανά για την Ηθική, μια κόρη σεμνά ενδεδυμένη, άκρως νευρωτική και μόλις βγαλμένη από κάποιο Κατηχητικό που απλώς του αντικαταστήσανε τους παπάδες» («Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο», 2η έκδοση, εκδόσεις Υψιλον, 1980, σελ. 12).
«Μία φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράσι, συνυφασμένη με την ζωή του θεατή, όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο ή ένα γάντι» έγραφε ο Εμπειρίκος. Ο οποίος φωτογράφιζε, όπως άλλωστε και έγραφε, όντας στρατευμένος. Στράτευση προς τι; Οπως δήλωνε το 1967 σε συνέντευξή του προς την (επίσης ψυχαναλύτρια) Ανδρομάχη Σκαρπαλέζου (δημοσιευμένη στο περιοδικό «Ηριδανός», τεύχ. 4, 1976), «μάχομαι διά την ελευθερία του έρωτα».
Εφημερίς "Βήμα" > Ηλίας Κανέλλης > Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2001
Έχει επεξεργασθεί από τον/την Admin στις 08.11.10 9:51, 2 φορές συνολικά | |
| | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | Θέμα: Απ: Ανδρέας Εμπειρίκος 13.02.10 10:47 | |
| Ο ψυχαναλυτής Εμπειρίκος
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος δεν υπήρξε μόνο ο μέγας υπερρεαλιστής ποιητής που σημάδευσε με τα γραπτά του και τον οίστρο του την ελληνική λογοτεχνία του 20ου αιώνα. Ήταν ωσαύτως ο πρώτος ψυχαναλυτής που εμφανίσθηκε στον ελλαδικό χώρο. Τις δύο τούτες δραστηριότητες του πνεύματος τις άσκησε παράλληλα' οι πάντες δε θεωρούν πως η ψυχανάλυση και ο υπερρεαλισμός απετέλεσαν τις θεμελιώδεις αναφορές του έργου του. Ας σημειωθεί πως ήταν την ίδια χρονιά, το 1935- 36, τέσσερα χρόνια αφ'ότου είχε επιστρέψει στην Αθήνα από τις σπουδές του στην αλλοδαπή, που παρουσίασε την πρώτη του υπερρεαλιστική ποιητική συλλογή (την Υψικάμινο) και ξεκίνησε να εργάζεται ως αναλυτής.
Με την ψυχανάλυση φαίνεται ότι ήρθε σε επαφή το 1926, όταν σε ηλικία 25 ετών εγκαταστάθηκε στο Παρίσι ύστερα από τις σπουδές του στην Αθήνα, στην Λωζάννη και στο Λονδίνο. Ήταν η στιγμή που, σύμφωνα με τα γνωστά, ωρίμαζε εντός του η απόφαση να μην ακολουθήσει την προδιαγεγραμμένη και αυτονόητη για ένα γόνο μεγάλης εφοπλιστικής οικογένειας πορεία ζωής που θα τον διαμόρφωνε σ' έναν αστό ασχολούμενο με τις επιχειρήσεις' ήταν ήδη ανοιχτός στα καλέσματα της ελευθερίας του νου, της ομορφιάς της ποιητικής δημιουργίας και στην γοητεία της φροϋδικής περιπέτειας.
Στο Παρίσι της εποχής εκείνης το υπερρεαλιστικό κίνημα ανθεί. Αλλά το 1926 είναι και η χρονιά που στην Γαλλία η ψυχανάλυση αποκτά επίσημο πρόσωπο, με την ίδρυση της Ψυχαναλυτικής Εταιρίας των Παρισίων, μέλους της Ψυχαναλυτικής Διεθνούς. Οι εκπρόσωποι του γαλλικού υπερρεαλισμού έχουν ήδη από καιρό αγκαλιάσει τις φροϋδικές ιδέες θέτοντάς τες στην υπηρεσία της γραφής τους αλλά και της γενικότερης θεώρησης του κόσμου.
Ο νεαρός Ανδρέας γοητεύεται απ' όλο αυτό το κλίμα ιδεών και οδηγείται στο να ξεκινήσει προσωπική ψυχανάλυση με τον Ρενέ Λαφόργκ, ιδρυτικό μέλος της νεοσυσταθείσας εταιρίας, ανάλυση που θα διαρκέσει τρία χρόνια και που αυτόχρημα μπορούμε να την θεωρήσουμε διδακτική. Παράλληλα με αυτήν, στην διάρκεια της παραμονής του στην πόλη του φωτός παρακολουθεί θεωρητικά και κλινικά μαθήματα, συμπληρώνοντας έτσι την ψυχαναλυτική του κατάρτιση με τους όρους που είπαν τότε την δημιουργία νέων αναλυτών. Για την άσκηση του ψυχαναλυτικού επαγγέλματος από τον Ανδρέα Εμπειρίκο - που όπως είπαμε ξεκίνησε το 1935 - διαθέτουμε λιγοστές πληροφορίες, κυρίως από άτομα που ψυχαναλύθηκαν κοντά του. Η πρακτική του ακολουθούσε πιθανότατα τα κλασικά κλινικά πρότυπα της εποχής. Ευλόγως μπορεί να υποθέσει κανείς - διότι δεν υπάρχουν σχετικές μαρτυρίες - ότι μέχρι την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είχε τακτική ενημέρωση, και επαφές με Γάλλους συναδέλφους του κατά τα ετήσια ανελλιπή ταξίδια του στην Γαλλία.
Φαίνεται ωστόσο πως η προπολεμική Αθήνα, διακείμενη εχθρικά απέναντι στην ψυχανάλυση και τον Φρόιντ, και άρα καθόλου έτοιμη να αποδεχθεί μία πρωτοβουλία σαν αυτήν του Εμπειρίκου, αντέδρασε αρνητικά στην εγκατάστασή του ως ψυχαναλυτή, όπως, αντιστοίχως και παραλλήλως, αρνητική ήταν εν πολλοίς και η υποδοχή που συνάντησε στο φιλολογικό περιβάλλον η εκ μέρους του εισαγωγή του υπερρεαλιστικού ύφους . Το γεγονός πως εργαζόταν θεραπευτικά ενώ δεν ήταν γιατρός σίγουρα συνέτεινε στην εχθρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκε όχι μόνον από τους ιατρικούς κύκλους της εποχής, αλλά και γενικότερα από τον κοινωνικό περίγυρο στον οποίο ανήκε φυσικά.
 Μετά το τέλος του πολέμου ο Ανδρέας Εμπειρίκος βρέθηκε, μαζί με άλλους δύο ψυχιάτρους ασχολούμενους με την ψυχανάλυση, στο επίκεντρο μίας απόπειρας να συσταθεί η πρώτη ελληνική ψυχαναλυτική εταιρία. Συγκεκριμένα το 1950 με πρωτοβουλία της συζύγου του Πρίγκιπα Γεωργίου της Ελλάδος, Μαρίας Βοναπάρτη, η οποία είχε διατελέσει αναλυόμενη, φίλη και αρωγός του Φρόιντ, και παρέμενε ηγερία της ευρωπαϊκής ψυχανάλυσης, η Ελληνική Ψυχαναλυτική Ομάδα αποτελούμενη από τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Γεώργιο Ζαβιτσιάνο και τον Δημήτριο Κουρέτα προτείνεται προς αναγνώριση στην Ψυχαναλυτική Εταιρία των Παρισίων.
Δεν είναι γνωστό για ποίους ακριβώς λόγους η προσπάθεια εκείνη δεν τελεσφόρησε και τα ελληνικά ψυχαναλυτικά πράγματα έμειναν ως είχαν, με συνέπεια την διατήρηση της ψυχαναλυτικής απλασίας στην Ελλάδα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70, οπόταν υπήρξε η πρώτη εμφάνιση θεσμικής οργάνωσης.
Από εκείνη τη βοναπαρτική επιχείρηση μας έμειναν ωστόσο δύο ψυχολογικά κείμενα του Εμπειρίκου. Το πρώτο είναι μιά άρτια έκθεση κλινικής περίπτωσης ασθενούς του με τίτλο "Μια περίπτωση ιδεοψυχαναγκαστικής νεύρωσης με πρόωρες εκσπερματίσεις", η οποία δημοσιεύτηκε στην Revue Francaise de Psychanalyse τόμος XIV,αρ.3, 1950, μαζί με τα άρθρα των δύο άλλων Ελλήνων. (Η δημοσίευση εργασιών ως τεκμήριο της θεωρητικής τους κατάρτισης και της κλινικής τους πρακτικής ήταν αναγκαία προϋπόθεση για την ενσωμάτωσή τους στην γαλλική εταιρία).
Όσον αφορά στο δεύτερο κείμενο, πρόκειται επίσης γιά έκθεση προσωπικής κλινικής περίπτωσης, η οποία, ημιτελής και αδημοσίευτη, φέρει τον τίλο "Μιά περίπτωση ασυνείδητης φιλοφοφυλίας" και ευρέθη στα προσωπικά χαρτιά του ποιητή. Τα δύο αυτά κείμενα, ανέκδοτα στην ελληνική μέχρι τούδε, πρόκειται σύντομα να κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις "Αγρα".Η ψυχαναλυτική καριέρα του ποιητή έληξε τον Απρίλιο του 1951, μετά από δεκαέξι χρόνια δουλειάς. Δεν είναι σαφές για ποίους λόγους ο Εμπειρίκος έβαλε τέλος στην άσκηση της ψυχαναλυτικής του λειτουργίας* υπάρχουν έντονες φήμες που υπαινίσσονται αστυνομικές παρενοχλήσεις, μέχρι και ποινικές διώξεις εναντίον του, προκληθείσες από κάποιους που κατέδωσαν την πρακτική του ως ανήθικη ή μη δεοντολογική. Τίποτε όμως από αυτά δεν έχει εδραιωθεί με αξιοπιστία πάνω σε σαφή τεκμήρια.
Σχετικά με την απόπειρα επίσημης αναγνώρισης των πρώτων εκείνων Ελλήνων ψυχαναλυτών, τίθεται ένα εύλογο ερώτημα: Αναγκαία και υπέρτατη προϋπόθεση ήταν και τότε η προσωπική διδακτική ανάλυση των υποψηφίων κοντά σε διδάσκοντα ψυχαναλυτή.
Αν αυτόν τον όρο πληρούσε φυσικά ο Εμπειρίκος χάρη στην ανάλυσή του με τον Λαφόργκ, το ίδιο δεν ίσχυε για τους Κουρέτα και Ζαβιτσιάνο. Ο Θ.Τζαβάρας που έχει μελετήσει διεξοδικά τον Ανδρέα Εμπειρίκο ψυχαναλυτή και τα αρχεία του θεωρεί σχεδόν βέβαιο, στηριζόμενος σε έμμεσες και συγκλίνουσες μαρτυρίες, πως τούτος υπήρξε διδάσκων ψυχαναλυτής των άλλων δύο. Αυτό θα σήμαινε αυτομάτως πως ο Εμπειρίκος είναι όχι μόνον ο χρονικά πρώτος έλληνας ψυχαναλυτής, αλλά και ο αρχικός κρίκος της γενεαλογικής αλυσίδας της ελληνικής ψυχαναλυτικής κοινότητας.
Γιώργος Κουριας 
Έχει επεξεργασθεί από τον/την Admin στις 08.11.10 9:59, 2 φορές συνολικά | |
| | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | Θέμα: Απ: Ανδρέας Εμπειρίκος 08.11.10 9:31 | |
| Είναι οι πόθοι μιναρέδες στυλωμένοι
Λάμψεις του μουεζίνη στην κορφή τους
Φωτοβολίδες των κραυγών της οικουμένης
Πυγολαμπίδες σε συρτάρια κορασίδων
Που κατοικούν σε ακρογιαλιές μέσα σ' επαύλεις
Και τρέχουν με ποδήλατα σε κήπους
'Aλλες γυμνές άλλες ημίγυμνες κι άλλες φορώντας
Φορέματα με φραμπαλάδες και μποτίνια
Που στίλβουν την ημέρα και την νύχτα
'Οπως τα στήθη τους την ώρα που βουτάνε
Μες' στον αφρό της θάλασσαςΑι λέξεις
Όταν καμιά φορά επιστρέφομεν από τους Παρισίους και αναπνέομεν την αύραν του Σαρωνικού,
υπό το φίλιον φως και μέσα στα αρώματα της πεύκης, εν τη λιτότητι των μύθων - των σημερινών και των προκατακλυσμιαίων -
ως σάλπισμα πνευστών, ή ως ήχος παλμικός, κρουστός, τυμπάνων, υψώνονται πίδακες στιλπνοί, ωρισμέναι λέξεις,
λέξεις-χρησμοί, λέξεις ενώσεως αψιδωτής και κορυφαίας,
λέξεις με σημασίαν απροσμέτρητον δια το παρόν και δια το μέλλον,
αι λέξεις "Eλελεύ", "Σε αγαπώ", και "Δόξα εν υψίστοις",
και, αιφνιδίως, ως ξίφη που διασταυρούμενα ενούνται,
ή ως κλαγγή αφίξεως ορμητικού μετρό εις υπογείους σήραγγας των Παρισίων,
και αι λέξεις: "Chardon-Lagache", "Denfert-Rochereau", "Danton", "Odeon", "Vauban",
και "Gloria, gloria in excelsis".
(από την Oκτάνα, Άγρα 1980)
Περισσότερα
Έχει επεξεργασθεί από τον/την Admin στις 08.11.10 10:02, 1 φορά | |
| | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | | | | Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
| | Θέμα: Απ: Ανδρέας Εμπειρίκος 29.09.11 22:00 | |
| | |
| | | | | | Ανδρέας Εμπειρίκος | |
|
Παρόμοια θέματα | |
|
Παρόμοια θέματα | |
| |
| | Δικαιώματα σας στην κατηγορία αυτή | Δεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης
| |
| |
| |
