Admin
Admin
Αριθμός μηνυμάτων : 8056
Registration date : 10/07/2008
 |  Θέμα: Boen-po : H Σαμανιστική θρησκεία του Θιβέτ 21.01.09 14:31 | |
|  O Βουδδισμός έκανε την εμφάνισή του στο Θιβέτ τον 7° μ.Χ. αιώνα, χίλια χρόνια μετά από την αποδιδόμενη αποστολή του Σακιαμούνι Βούδα. Επιβαλλόμενος από ισχυρούς Βασιλείς, ο Βουδισμός έγινε η κύρια θρησκεία στη χώρα αυτή τον 11 ° αιώνα, όπου και συνεχίζει να είναι μέχρι και σήμερα.
Παρά ταύτα, μαζί με τον Βουδισμό, και παρά το γεγονός ότι κυνηγήθηκε απ' αυτόν, μια δεύτερη θρησκεία έχει αντέξει την πάροδο των αιώνων στο Θιβέτ. Η θρησκεία αυτή, για την οποία δεν υπάρχει άλλη λέξη εκτός από την ορολογία Boen (που θα αποδώσουμε στα ελληνικά σαν Μπον), υπήρχε ήδη στο Θιβέτ για πολλούς αιώνες, ίσως μέχρι και χιλιετηρίδα, πριν εισαχθεί ο Βουδισμός από την Ινδία. Στις μέρες μας, υπάρχουν τόσες ομοιότητες μεταξύ του Μπον και του Βουδισμού που πολλοί ερευνητές κατατάσσουν το Μπον απλά σαν μια ετερόδοξη μορφή του δεύτερου.
Όμως, καινούρια αρχαιολογικά ευρήματα καθιστούν πια αδύνατο να αγνοήσουμε τους ισχυρισμούς των οπαδών του Μπον ότι πρόκειται για ξεχωριστή, πανάρχαια λατρεία.
Οι πιστοί του Μπον (στη γλώσσα τους Boenpo) δεν αντλούν τη θρησκευτική τους ακεραιότητα από τον Σακιαμούνι Βούδα, όπως κάνουν οι πιστοί του Βουδισμού. Αντιθέτως, πιστεύουν ότι η διδασκαλία που ασπάζονται προήλθε από ένα άλλο φωτισμένο ον που έζησε πολύ πριν από τον ιστορικό Βούδα, επ' ονόματι Tonpa Shenrab (Τόνπα Σενράμπ). Ο Shenrab ήταν βασιλιάς μιας χώρας που ονομαζόταν Olmo Lungring και βρισκόταν, κατά τους πιστούς του Μπον, δυτικά του Θιβέτ.
Οι σημερινοί μελετητές ταυτίζουν την Olmo Lungring με την Περσία. Επιπλέον, είναι πια ευρέως αποδεκτό ότι το Μπον δεν εισήχθη στο Θιβέτ από τον νότο ή τον βορρά, αλλά μέσω ενός βασιλείου την ιστορική ύπαρξη του οποίου έχουμε τεκμηριώσει, του Zhang Zhung (Ζιανγκ Ζουνγκ), που βρισκόταν στο βορειοδυτικό άκρο της περιοχής που ορίζουμε σήμερα σαν Θιβέτ. Η χώρα του Zhang Zhung είχε ιστορία τουλάχιστον χιλίων χρόνων πριν κυριευθεί από τους θιβετανούς τον 8° μ.Χ. αιώνα και η ύπαρξη του Μπον είναι εμφανής στα αρχαιολογικά ευρήματα της χώρας αυτής.
Μέχρι τον 7° αιώνα, φαίνεται ότι το Zhang Zhung καταλάμβανε μια τεράστια έκταση, από το Gilgit στη Δύση μέχρι τη λίμνη Namtso στην Ανατολή, και από το Kotan στον βορρά μέχρι το Mustang στον νότο. Η πρωτεύουσα του Zhang Zhung ήταν μια πόλη που λεγόταν Khyunglung Ngulkhar (Το Ασημένιο Παλάτι στην Κοιλάδα του Garuda) - σώζονται τα ερείπια της στην κοιλάδα Sutlej], νοτιοδυτικά του όρους Kailash.
Η χώρα είχε, όπως είπαμε, δικιά της δυναστεία βασιλέων, που έληξε άδοξα όταν ο τελευταίος βασιλιάς της, Ligmirya, δολοφονήθηκε από τον Θιβετανό μονάρχη Songsten Gampo και το Zhang Zhung προσαρτήθηκε στο Θιβέτ. Με την πάροδο των αιώνων, ο πολιτισμός, η γλώσσα και τα θρησκευτικά ιδεώδη του λαού της Zhang Zhung αφομοιώθηκαν από τους Θιβετανούς, ενώ η ίδια η χώρα "εκθιβετανίστηκε".
Πιστεύεται σήμερα ότι ακριβώς μέσω της Zhang Zhung, που ήταν γεωγραφικά κοντά στα μεγάλα πολιτιστικά κέντρα της Κεντρικής Ασίας (όπως το Gilgit και το Khotan), εισήχθησαν πολλά θρησκευτικά και φιλοσοφικά ρεύματα στο Θιβέτ.
Όπως αναφέραμε, στις ημέρες μας προωθείται η ιδέα ότι το Μπον δεν είναι παρά μια αίρεση του Θιβε-τανικού Βουδισμού. Βέβαια οι πιο θερμοί υποστηρικτές αυτής της ιδέας είναι οι ίδιοι οι ιερείς του Βουδισμού.
Στην ουσία υπάρχουν τρεις μορφές του Μπον: το πρώτιστο Σαμανιστικό, το νεότερο με έντονες Βουδιστικές επιρροές, και το Yungdrug (Αιώνιο) Μπον, που είναι εκείνο που δίδαξε ο Tonpa Shenrab. Βασικά στο άρθρο αυτό μας απασχολεί το τελευταίο, αν και είναι δύσκολο πια να προσδιορίσει κανείς που αρχίζει η μία μορφή και που τελειώνει η άλλη, μια και οι γενεαλογίες των σχολών συχνά αναμειγνύονται.
Είναι τρομερά δύσκολο για τον εκάστοτε ερευνητή να προσδιορίσει την ακριβή ιστορία μιας ιδιάζουσας θρησκείας (ή ακόμη και φιλοσοφικής άποψης), στηριζόμενος στα αρχεία κάποιου θεοκρατικού καθεστώτος που πολέμησε τη θρησκεία αυτή. Στην προκειμένη περίπτωση το θεοκρατικό καθεστώς είναι ο Βουδισμός στο Θιβέτ - για παράδειγμα είναι σαν να προσπαθεί κανείς να αναπλάσει την ιστορία του Μονοφυσιτισμού στηριζόμενος στα αρχεία του Βυζαντινού κράτους! Υπάρχουν όμως κάποια τεκμήρια μέσω των οποίων μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι όντως το Μπον προϋπήρχε (κατά πολύ) του Βουδισμού στο Θιβέτ, και ότι οι απόψεις των Θιβετιανών ιερέων είναι απλή προπαγάνδα.
Το πρώτο τεκμήριο είναι κοινωνιολογικό. Οι απλοί άνθρωποι, ο λαός του Θιβέτ, έχουν πεποίθηση ότι το Boen είναι κάτι ξέχωρο από το Βουδισμό. Δεν θα ήταν δυνατό να επιβιώσει αυτή η πεποίθηση το κυνηγητό 1300 χρόνων εάν δεν είχε μια γερή δόση αλήθειας πίσω απ' αυτή. Αλλά και στους κύκλους των Βουδιστών λάμα ως επί το πλείστον επικρατούσε μία "σιωπηλή ανοχή" στο θέμα του Μπον (υπάρχουν βέβαια και περίοδοι έντονου κυνηγιού). Η ιστορία της ανθρωπότητας μας διδάσκει ότι αυτό δεν θα συνέβαινε ποτέ αν πράγματι επρόκειτο για Βουδιστική αίρεση.
Τα υπόλοιπα τεκμήρια είναι αρχαιολογικά. Κατ' αρχήν είναι εμφανές ότι πολλά στοιχεία της αρχιτεκτονικης του αρχαίου Θιβέτ έχουν να κάνουν με Περσικές επιρροές και ότι η διάδοση αυτού του Περσικού ρυθμού ήρθε δια μέσου της Zhang Zhung. Καθόλου συμπτωματικά, αυτός ο αρχιτεκτονικός ρυθμός κυριάρχησε κατά το διάστημα που το Μπον έγινε δημοφιλές στο Θιβέτ. Και οι Βουδιστές και οι Boenpo χρησιμοποιούν τα πολυώροφα μνημεία stupa στη λατρεία τους. Η εμφανής διαφορά είναι ότι οι Βουδιστές στολίζουν την κορυφή των μνημείων με το σύμβολο στρογγυλού ηλίου και ημιφέγγαρου, ενώ οι Boenpo χρησιμοποιούν τη χαρακτηριστική τους "φλογισμένη τρίαινα". Μέχρι τη δεκαετία του '80 ήταν κοινώς αποδεκτό ότι οι Boenpo είχαν απλά μιμηθεί την Βουδιστική stupa και την είχαν προσαρτήσει στη λατρεία τους. Όμως η αρχαιολογική σκαπάνη απέδειξε το αντίθετο.
Στο Καρκοράμ, στην περιοχή του παλιού βασιλείου της Zhang Zhung, υπάρχουν ανάγλυφα σε πέτρα που έχουν χρονολογηθεί στον 1° μ.Χ. αιώνα. Τα ανάγλυφα αυτά δείχνουν, μεταξύ άλλων, και μία stupa του Yungdrug Boen, με τη φλογισμένη τρίαινα, το άνοιγμα στη βάση (σε αντίθεση με τα Βουδιστικά), και τη σβάστικα, χαρακτηριστικό σύμβολο των Yungdrug (και πολλών αρχαίων θρησκειών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας). Ο αναγνώστης θα πρέπει να θυμάται ότι ο Βουδισμός εισήχθη στο Θιβέτ τον 7° μ.Χ. αιώνα, 600 χρόνια δηλαδή αργότερα!
Στο Ladakh επίσης υπάρχουν ανάγλυφα που έγιναν από Θιβετανούς εισβολείς τον 7° μ.Χ. αιώνα, λίγο αργότερα από την επιβολή του Βουδισμού. Παρά το Βουδιστικό φρόνημα, οι Θιβετανοί εισβολείς σκάλισαν ανάγλυφο stupa της θρησκείας Boen, και έγραψαν δίπλα του στη γλώσσα όχι του Θιβέτ αλλά της Zhang Zhung! (Μέχρι πρόσφατα η πεποίθηση ήταν ότι και η γραφή εισήχθη στο Θιβέτ μαζί με τον Βουδισμό). Τα δύο αυτά μνημεία δείχνουν σαφέστατα τη μεγάλη επιρροή της Zhang Zhung στο λαό του Θιβέτ, αλλά και τη διάδοση του Boen.
ΤΑ "ΠΙΣΤΕΥΩ" ΤΟΥ ΜΠΟΝ
Η λατρευτική διαδικασία του Yungdrug Boen στηρίζεται στον συνδυασμό τελετουργιών και της διαλογιστικής κατάστασης, καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις την έκσταση και την κατάληψη πνευμάτων. Συγκεκριμένα, η διδασκαλία του Tonpa Shenrab έχει καταγραφεί σε τρία "Ευαγγέλια" και χωρίζεται σε δύο συστήματα.
Το πρώτο σύστημα ονομάζεται Gozhi Dzonga (Οι 4 Πύλες και το Θησαυροφυλάκιο σαν Πέμπτη). Χωρίζεται στα:
1) Chakbar (Ασπρα Νερά), που περιέχει την εσωτεριστική και την ταντρική λειτουργία.
2) Chabnag (Μαύρα Νερά), που περιέχει διδασκαλίες και τελετές για τον θάνατο, τις κηδείες, τις αρρώστιες και τους εξορκισμούς.
3) Panyul (Η χώρα του Pan), που περιέχει τους κανόνες για τη μοναστική ζωή.
4) Ponse (Ο Οδηγός των Αριστοκρατών), που περιέχει τις οδηγίες για τη Μέθοδο της Μέγιστης Τελειότητας (Dzogchen).
5) Totog (Το Θησαυροφυλάκιο), που περιέχει τα κεντρικά στοιχεία των άλλων τεσσάρων.
Το δεύτερο σύστημα ονομάζεται Tegpa Rimgui Βoen (Το Boen των Εννέα Διαδοχικών Σταδίων). Τα πρώτα τέσσερα στάδια έχουν να κάνουν με τα αίτια της ύπαρξης, τα επόμενα τέσσερα με το αποτέλεσμα της ύπαρξης, ενώ το ένατο είναι πάλι η μέθοδος της μέγιστης τελειότητας. (Σημ. Οι Boenpo πιστεύουν στη μετεμψύχωση). Συγκεκριμένα τα στάδια είναι:
1) Ο δρόμος της Μαντείας (Chasen Tegpa), που ασχολείται με τη μαντική, την αστρολογία, τις λειτουργίες και τους νόμους του Karma.
2) Ο Δρόμος του Ορατού Κόσμου (Nangshen Tegpa), που διδάσκει για τους θεούς και δαίμονες αυτού του κόσμου.
3) Ο Δρόμος της Ψευδαίσθησης (Τrulshen Tegpa), που ουσιαστικά διδάσκει μορφή μαγείας.
4) Ο Δρόμος της Ύπαρξης (Sishen Tegpa), που διδάσκει για τη μετά-θάνατο κατάσταση.
5) Ο Δρόμος της Αρετής (Genyen Tegpa), που είναι γι' αυτούς που τηρούν τις δέκα αρετές και τους δέκα όρκους τελειότητας.
6) Ο Μοναστικός Δρόμος (Drangsong Tegpa).
7) Ο Δρόμος του Καθαρού Ήχου (Akar Tegpa), βασικά mandala και mantra.
8.) Ο Δρόμος της Πρώτιστης Πηγής (Yeshen Tegpa), ταντρική άσκηση παρόμοια με τον λαμαϊστικό Βουδισμό.
9) Ο Δρόμος της Μεγίστης Τελειότητας (Lame Tegpa)
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Μετά από την κατάληψη του Zhang Zhung, θρησκεία του Μπον κυνηγήθηκε δριμύτατα από τον νεόφερτο Βουδισμό. Κατά τον 7o και 8° μ.Χ. αιώνα, πολλοί ιερείς Boenpo εξορίστηκαν από το Κεντρικό Θιβέτ, αφού πρώτα έκρυψαν το συγγράμματα τους σε ασφαλή μέρη. Ο φημισμενος Boenpo Drenpa Namkha αναγκάστηκε με την απειλή θανάτου να γίνει Βουδιστής, πράγμα που έκανε, ενώ συγχρόνως συνέχισε να διδάσκει το Boen σε κρυφό σχολειό".
Το 1017 μ.Χ., ο μοναχός Shenchen Luga ανακάλυψε μία κρύπτη γεμάτη με κείμενα του Yungdrug Boen και σ' αυτό το σημείο ξεκινάει η "επίσημη " ιστορία της θρησκείας αυτής. Με την ανοχή των Βουδιστικών αρχών δημιουργήθηκαν πολλά μοναστήρια του Boen και έγινε η αναπόφευκτη ανταλλαγή ιδεολογιών και λειτουργιών μεταξύ των δύο θρησκειών. Στην αρχή του 20ου αιώνα υπήρχαν 330 μοναστήρια του Boen στο Θιβέτ. Στις μέρες μας, μετά την εισβολή των Κινέζων το '59, το Μπον σώζεται και στο Θιβέτ, όπου στις επαρχίες Kham και Amdo ολόκληρες πόλεις επιμένουν να τηρούν τις λειτουργίες του Μπον, αλλά και στο Νεπάλ και στην Ινδία, όπου υπάρχουν εξόριστες κοινότητες Θιβετανών.
Είναι αξιοσημείωτο ότι σώζονται αξιόπιστες μαρτυρίες στις ημέρες μας από τη μετά-θάνατο κατάσταση που ονομάζεται "Το σώμα του Ουράνιου Τόξου" από δύο μοναχούς του Μπον. Ο πρώτος μοναχός, Tsewang, πέθανε στο χάος της Πολιτιστικής Επανάστασης το '69. Μέσα σε δέκα ημέρες το σώμα του είχεσυρρικνωθεί (και τα οστά, όχι μόνο η σάρκα) ούτως ώστε να γίνει σαν κούκλα, ύψους μόλις 25 εκατοστών. Οι χωρικοί κρύψανε το σώμα του σαν λαϊκό προσκύνημα. Ο δεύτερος, Tsupu, πέθανε το '83 και μέσα σε 7 ημέρες το σώμα του σμίκρυνε στις ίδιες διαστάσεις.
Όταν το '84 οι Κινέζοι ήραν την απαγόρευση εναντίον θρησκευτικών τελετών, τα σώματα των μοναχών δόθηκαν στην πυρά. Πάνω από 10.000 άτομα, μεταξύ τους Κινέζοι αξιωματούχοι, είδαν από κοντά τα δύο σώματα. Ήταν άψογες μικρογραφίες και κάθονταν στη στάση του λωτού, στην οποία και είχανε πεθάνει οι μοναχοί. Όταν κάψανε τα δύο σώματα, παρουσιάστηκαν ουράνια τόξα σε καθαρό ουρανό, τα οποία ξεπηδούσαν από τη γη.
Αυτά για μας τους Δυτικούς φαίνονται παράξενα και απίστευτα, ίσως τόσο όσο ένας πυρηνικός αντιδραστήρας θα φαινόταν στους δύο αυτούς μοναχούς, που δεν είχανε δει καν αεροπλάνο.
Οι δυνατότητες του ανθρώπου είναι απεριόριστες, και είμαστε ακόμη πολύ μακριά από το επόμενο πλατό. Ίσως σε 100 χρόνια να καταλάβουμε τι ακριβώς είχανε κάνει οι δύο μοναχοί για να πετύχουν αυτό το αποτέλεσμα.
"Υπάρχουν πράγματα παράξενα σε Ουρανό και Γη, Οράτιε, που δεν καλύπτονται από τη φιλοσοφία σου..."  | |
|